Jak często fittować swoje kije golfowe?

Wielu klientów, którzy przychodzą do mnie na fitting swoich kijów golfowych pytają mnie „na jak długo starczy taki fiting” czy też innymi słowy „jak często powinienem/powinnam się fittować” – aby rezultaty i rekomendacje otrzymane dzisiaj nie przestały być aktualne. Odpowiedz na to pytanie nie jest łatwa i zależy od kilku kluczowych czynników związanych z naszą techniką, częstotliwością ćwiczeń/gry w golfa oraz rodzaju kijów. W tym artykule postaram się opisać różne aspekty mające wpływ na to, jak często należałoby przyjrzeć się swoim kijom, aby mieć pewność, że ciągle są optymalnie dobrane i zapewniają nam szansę na najlepsze wyniki.

• Krótki spis treści – czyli co znajdziecie w artykule:

  1. Rozwój umiejętności golfowych a fitting kijów
  2. Lepsza jakość trafienia piłki golfowej ma wpływ na nasze osiągi
  3. Zmiana HCP – czy wpływa na potrzebę powtarzania fittingu?
  4. Częstotliwość fittingu dla poszczególnych grup kijów golfowych
  5. Jak często fittować drivera?
  6. Jak często fittować irony?
  7. Jak często fittować wedge?
  8. Jak często fittować puttera?

Rozwój umiejętności golfowych a fitting kijów

Ten aspekt jest najczęściej poruszanym przez uczestników fittingu. Pytanie jest jak najbardziej zasadne – „co się stanie, jak zacznę lepiej uderzać, spadnie mi HCP i poprawię to nad czym teraz pracuję z trenerem”. Istotnie, po to robimy fitting, aby dopasować swoje kije golfowe do aktualnych umiejętności i techniki. Rozłóżmy zatem ten aspekt na trzy czynniki:

• poprawę jakości trafiania w piłkę,
• spadek HCP,
• dopracowanie elementów, nad którymi pracujemy w swoim planie rozwoju golfowego.

Lepsza jakość trafienia ma wpływ na nasze osiągi

To fakt, jeśli zaczniemy znacznie lepiej trafiać w piłkę, to może się okazać, że generujemy znacznie lepsze ‘cyfry’ na launch monitorze typu Trackman. Co to znaczy lepsze? Dla mnie zawsze znaczy to jedno z dwóch: albo wyższe prędkości piłki, albo zwiększona powtarzalność poprawnych uderzeń (najczęściej naturalnie obie też rzeczy).

Problem powtarzalności dotyczy głównie golfistów i golfistek na jednym z początkowych etapów. Jeśli na fittingu co drugie uderzenie jest niezbyt udane (przy czym nie mówię tu o drobnych błędach, tylko bardziej o zupełnie popsutych strzałach) to istotnie musimy wykonać podczas sesji nieco więcej powtórzeń niż przeciętnie, aby uzyskać zadowalające wyniki, które następnie możemy interpretować i rekomendować jakieś specyfikacje sprzętowe. Czy to oznacza, że będąc na początkowym etapie rozwoju umiejętności golfowych nie warto się fittować i lepiej odłożyć tę decyzję na później? ABSOLUTNIE NIE! Wręcz przeciwnie – lepiej jest od początku eliminować jak najwięcej zmiennych, które mogą zahamować nasz proces rozwoju – a zła specyfikacja sprzętowa może skutecznie utrudnić nam naukę właśnie szczególnie na początkowym etapie.

Zatem uważam, że największy potencjał płynący z fittingu można odnieść właśnie na wcześniejszych etapach i dać sobie szansę na poprawienie gry przez dopasowany do nas sprzęt, który może sporo ułatwić.

Warto aby kije były jak najbardziej wybaczalne a ich specyfikacje odpowiednio dopasowane do naszej aktualnej techniki i nie powodowały żadnych ograniczeń w dalszym rozwoju. Z mojego osobistego doświadczenia z golfistami-amatorami, równie ważne jest to, aby w tym sporcie (jakby nie było trudnym) jakim jest golf dać sobie jak najwięcej komfortu i przyjemności z samej gry. Tego nie osiągniemy za pomocą zbyt trudnych kijów kupionych na wyrost – nie polecam kierowania się zasadą, którą często słyszę: ‘przecież poprawię swoje umiejętności to już teraz kupię sobie lepsze kije’.

Później, kiedy mamy już wypracowany swing i trafiamy w piłkę 9 na 10 dobrych strzałów to głosu dochodzi bardziej coś w rodzaju ‘fine tuningu’ – dostrojenia swoich kijów do aktualnych parametrów swingu i lotu piłki, równie ważnego, bo niuanse na wyższym poziomie umiejętności mają ogromne znaczenie dla wyników.

Jeśli chodzi o poprawę jakości trafienia i przełożenie tego na liczby, to zwykle okazuje się, że (oprócz paru innych zmiennych) wzrasta nam prędkość piłki – albo maksymalna, albo średnia – (a znowu najczęściej – jedno i drugie). Oznacza to, że zaczniemy generować nieco większe odległości i mogą zmienić się niektóre parametry swingu i lotu piłki. Ciężko uogólniać, w którą stronę ‘cyfry’ mogą ewoluować dla całego ogółu populacji golfowej, ale z mojego doświadczenia, który widzę u powracających po jakimś czasie klientów, zwykle wygląda to tak, że zaczynamy uderzać szybciej, wzrasta wtedy oczywiście prędkość piłki i co za tym idzie najczęściej także wysokość jej lotu.

Jeśli poprawisz swoje golfowe umiejętności – a szczególnie jakość i potwarzalność trafiania w piłkę – warto podejść do fittingu kijów ponownie, aby upewnić się, czy specyfikacja wybrana jakiś czas temu nadal jest optymalna dla Ciebie.

Czy fakt, że na początku swojej golfowej drogi wybraliśmy sobie ‘wybaczalne’ kije, które swoje zadanie spełniły i osiągnęliśmy wyższy poziom, po dwóch, trzech, może czterech latach, może sprawić, że warto by było fitting powtórzyć? Jak najbardziej TAK! To jest właśnie odpowiedni czas, aby powtórzyć fitting jeśli startowaliśmy z nim na początkowym etapie (uśredniając i nie wchodząc jeszcze w nadmierne szczegóły). Pamiętajcie, że fitting kijów nie jest równoważny z tym, że musimy kije zmieniać – czasem wystarczy niewielka zmiana specyfikacji, zmiana kątów czy samych shaftów, aby efekt był idealny na kolejny okres paru lat.

Zmiana HCP – czy wpływa na potrzebę powtarzania fittingu?

Ten aspekt powinien być w zasadzie poruszany punkt wyżej, ale postanowiłem go nieco wydzielić i omówić osobno. Wielu graczy utożsamia bowiem HCP ze wzrostem umiejętności golfowych – skądinąd co do zasady słusznie, bo po to powstał system handicapowy. Natomiast z punktu widzenia fittingu, a konkretnie fittingu poszczególnych grup/rodzajów kijów, HCP ma znacznie mniejsze przełożenie. Informuje nas w uproszczeniu ile gramy średnio uderzeń powyżej par. Czy mówi coś o tym, gdzie są najmocniejsze a gdzie najsłabsze momenty naszej gry? Czy nasz wyniki – dobry czy gorszy – bierze się z gry putterem, wedge’ami, dalekich drive’ów i skutecznych uderzeń na dłuższych dołkach? O ile sami nie prowadzimy swoich statystyk, to ‘goły’ HCP na nic się zdaje dla wyznaczania postępów w umiejętnościach gry poszczególnymi rodzajami kijów.

Dlaczego zatem go w ogóle omawiam? Z jednego prostego powodu. Wielu producentów a czasem też zagranicznych specjalistów od recenzji sprzętu ciągle podaje jakieś rekomendacje HCP dla poszczególnych modeli kijów golfowych. Uważam to osobiście za świetną wskazówkę na poziomie marketingowym, ale zupełnie mylny wyznacznik tego, czego każdy golfista i golfistka powinni szukać rozpoczynając proces myślenia o jakiejkolwiek zmianie sprzętowej – a w rezultacie przychodząc na fitting. HCP nie gra, jak zwykło się mówić – to fakt. Poprawa HCP nawet i o znaczącą liczbę punktów nie oznacza jeszcze, że nasza charakterystyka swingu znacząco się zmieniła. Dużo ważniejsza jest opisana w poprzednim akapicie skuteczność trafiania w piłkę i same ‘cyferki’ jakie generujemy niż sam HCP. Co więcej, ja osobiście jestem zdania, że nawet jeśli wszystko idzie treningowo po naszej myśli, obniżamy hipotetycznie HCP o 15 punktów w rok – to czy granie kijami, które wybraliśmy na początku (o ile były dobierane i o ile nie były najtańszą możliwą opcją budżetową) może nam zrobić jakąś znaczącą krzywdę? Inaczej mówiąc – czy granie ‘zbyt łatwymi’ kijami jeszcze komukolwiek zaszkodziło – nie sądzę, aby było wielu takich amatorów, a nawet jestem zdania że ogromna większość amatorskich golfistów powinna grać prawie całą swoją karierę modelami określanymi jako ‘game improvement’. Tak więc reasumując – spadek HCP może być dla nas wyznacznikiem, że może czas zacząć przyglądać się bardziej poszczególnym grupom kijów, ale na pewno nie określa jednoznacznie co jaki czas powinniśmy skorzystać z fittingu – na pewno nie dam tutaj rekomendacji typu „przyjdź na fitting co 10 punktów obniżonego HCP” 😊

Częstotliwość fittingu dla poszczególnych grup kijów golfowych

W tym miejscu rozpoczyna się moim zdaniem najbardziej praktyczna część artykułu. O ile bowiem możemy dywagować o potrzebie powtarzania fittingu co jakiś czas lub wraz z jakimś wzrostem (bardziej lub mniej mierzalnym) naszych umiejętności golfowych – o tyle poszczególne grupy kijów z mojego doświadczenia da się łatwiej ubrać w ramy czasowe i powiedzieć sobie jak często należy się im przyglądać pod kątem specyfikacji.

Driver i woody

Postęp jaki się dokonuje w ostatnich latach w tej grupie sprzętowej (zarówno w obszarze technologii i materiałów główek, jak i shaftów) sprawia, że fitting długich kijów można śmiało powtarzać co 2-4 lata. Oczywiście nikt nikomu nie zakazuje zmiany drivera co roku, jeśli chcesz mieć najnowszy flagowy model w torbie – ale realny postęp sprzętowy, który możesz odczuć jest widoczny właśnie w nieco większym odstępie czasu. Rewolucje sprzętowe (jak na przykład wprowadzenie carbonowych lic w driverach TaylorMade Stealth) zdarzają się jeszcze rzadziej – jestem w branży już niemal 20 lat i ostatnią rewolucją w woodach było upowszechnienie się tytanu w główkach jakieś 10-15 lat temu w zależności od producenta.

Rekomendowana częstotliwość fittingu dla różnych grup/rodzajów kijów golfowych może być różna. Warto o tym pamiętać ustalając kolejny termin wizyty w fitting center.

Pamiętajcie też, że fitting nie zawsze oznacza zmianę na nowy kij. Szczególnie w erze adapterów i wynikających z nich zalet możemy na fittingu dojść do wniosku, że w ramach sprzętu posiadamy tylko drobne zmiany specyfikacji poskutkują równie dobrym efektem co zakup nowego drivera. Czasem jest to zmiana loftu, czasem dostrojenie środka ciężkości, długości czy zmiana wyważenia – czasem zmiana shaftu, która przeważnie i tak jest znacznie mniej kosztowna niż nowy kij. W skrajnych przypadkach może to być nawet tylko nowy grip – nie mówiąc o tym, że parę razy fitting drivera zakończyliśmy z klientem konkluzją że potrzebuje tylko niższego/wyższego tee 😊

Warto na pewno zwracać także uwagę na jakieś problemy, które z nieraz niewiadomych przyczyn pojawiają się w naszej grze. Jeśli zaczynasz nagle slice’ować czy grać zdecydowanie za wysoko – bez względu na to, ile ma Twój aktualny driver czy wood, warto podejść jeszcze raz do fittingu, aby zobaczyć, czy sprzętowo gdzieś nie tracisz na osiągach i wynikach swojej gry. Jeśli nic takiego nie ma miejsca, to tak jak napisałem na wstępie – realnie fitting drivera warto powtórzyć w ciągu 2-4 lat od poprzedniej sesji.

Każdy producent ma w swojej ofercie irony dla różnych grup i umiejętności golfistów.

Irony

Żelaza to trochę inna historia niż długie kije golfowe. Ich rozwój nie następuje aż tak szybko – choć w ostatnich latach z pewnością warto zwracać uwagę na postęp jaki dokonuje się w shaftach grafitowych, które szturmem dobijają się do najważniejszych Tourów wśród zawodowców, a wśród amatorów odgrywają już od dłuższego czasu coraz większą rolę – pod warunkiem że są odpowiednio dobierane do techniki. O ile w grę nie wchodzi znaczący postęp naszych umiejętności i zmiana parametrów swingu, to realny czas w jakim możemy szukać zmiany w ironach to 3-5 lat. Szczególnie w zestawach ironów czy innych kijów golfowych typu ‘game improvement’ zmiany następują na tyle dynamicznie w takim okresie, że nowa konstrukcja główek może bardzo wiele zmienić dla naszej gry i osiągów. Wszystkie żelaza są zaprojektowane, aby wytrzymywać znacznie dłuższy okres – ten rodzaj kijów akurat nie zużywa się tak szybko, żeby w grę wchodziła po paru sezonach potrzeba wymiany ze względu na ‘stan techniczny’ – o ile oczywiście dbamy o swoje kije choćby w minimalny sposób.

Jest jednak jedno ‘ale’ dla tej grupy kijów golfowych. Jakby nie było irony są wykorzystywane jako ogół kijów bardzo często i w związku z tym dwa elementy wymagają w nich szczególnej uwagi. Są to lofty i lie angle. Szczególnie w kijach kutych (forged), ale w związku z postępem w materiałach, także i ironach odlewanych wraz z użytkowniem dwa podstawowe kąty mogą się zmieniać. Myślę, że nie będzie przesadą jeśli powiem, że czołowi golfiści sprawdzają swoje lofty i lie przed każdą rundą.

Amatorzy zwykle nie mają takiej możliwości, ale tak czy inaczej oznacza to, że przynajmniej raz na rok, minimum co dwa lata, powinno się sprawdzić, czy przypadkiem specyfikacja kijów nie zaczęła odbiegać od fabrycznej (lub ustalonej na fittingu). Może to skutkować zbyt wysokim lub (rzadziej) zbyt niskim lotem piłki a w rezultacie nie-optymalnymi osiągami.

Lie angle z kolei może mieć wpływ na kierunek lotu piłki – a poza tym jest bardzo niepożądane, jeśli w ramach zestawu nagle lie angle by się ‘rozsynchronizowało’ i poszczególne irony posiadały zupełnie różne, niespójne kąty w stosunku do podłoża. Z tego punktu widzenia warto co 1-2 lata przynajmniej poddać aktualne kije pomiarowi loft/lie – a w najlepszym przypadku zrobić tak zwany gapping, czyli sprawdzić, czy przypadkiem osiągane poszczególnymi żelazami odległości gdzieś się nie rozsypały. Także dlatego, że lekarstwo na to jest bardzo proste a maszynę do gięcia kijów i zmiany lie/loft można znaleźć już bardzo powszechnie na wielu polach golfowych, nie mówiąc o specjalistycznych warsztatach takich jak nasz. Taka operacja jest bardzo łatwa a może w bardzo tani i szybki sposób zupełnie zmienić naszą grę i przywrócić ją do stanu, jaki pamiętamy sprzed roku czy dwóch.

Wedge

Tę grupę kijów w teorii można by traktować tak jak irony – tutaj postęp technologiczny także nie dokonuje się w jakimś oszałamiającym tempie, żeby co roku biec do sklepu po najnowszy wedge. Jednak jest jeden bardzo poważny argument za tym, że może coroczna (a minimum co 2 lata) zmiana kijów do krótkiej gry miałaby sens. Jest to kontrola – wynikająca ze stanu rowków i nadawanej przez nie piłce rotacji wstecznej (spinowi). Po zmianie ‘ostrości’ krawędzi rowków, która miała miejsce kilkanaście lat temu rotacja, którą generują nowoczesne wedge powstaje w znacznej części nie dzięki znacznie bardziej trwałym rowkom głównym (tzw. grooves), ale poprzez tarcie wynikające z mikro-rowków.

To właśnie te drobne zagłębienia wykonywane różnymi technologiami produkcji (najczęściej wycinane laserowo pomiędzy głównymi rowkami) sprawiają, że mamy ciągle bardzo dobrą kontrolę nad spinem i możemy przy odpowiednich umiejętnościach dosłownie zatrzymać piłkę w miejscu na greenie. Mikro-rowki niestety dość szybko się zużywają. W różnych miejscach w internecie znajdziecie opinię, że średnio co 60-100 rund należałoby wymienić wedge na nowe, aby nie tracić za dużo kontroli – to odpowiada mniej więcej użytkowaniu tych kijów przez 1-2 lata, w zależności jak często gramy i czy używamy wszystkich wedge’y równie często. Oczywiście można do takiej zmiany podejść na zasadzie analogii ze zmianą oleju w samochodzie – jak trzeba to zmieniamy na nowe, takie same i jedziemy dalej. Ale myślę, że warto czasem chwilę się zastanowić, czy nasza krótka gra nie potrzebuje jakiś zmian bardziej niż kosmetycznych – a w tym zakresie może z pewnością pomóc wykonany co 1-2 lata fitting wedge’y.

Putter

Na koniec zostawiłem prawdziwego asa w rękawie. Jak wiadomo putter jest (a przynajmniej powinien dla każdego być) najważniejszym kijem w torbie. Jego użytkowanie a co za tym idzie fitting nie jest jednak najłatwiejsze – wymaga dużej precyzji i powtarzalności ruchu, którą każdy amator może równie łatwo wypracować co i stracić przez zaniedbanie treningu. Nikt z nas bowiem nie zarabia na golfie więc nie mamy kilku godzin dziennie na trening puttowania – a wtedy nietrudno o zmiany, nawet nieświadome, swingu i prowadzenia puttera.

Tak naprawdę to mogę zupełnie świadomie i odpowiedzialnie powiedzieć, że nie ma jakiegoś wyznaczonego czasu co jaki należy podchodzić do fittingu puttera.

Z jednej strony znam osobiście (i w tym miejscu pozdrawiam) klientów, którzy do fittingu puttera podchodzą nawet kilka razy w roku – za każdym razem szukając i zmieniając coś w swoim swingu, odczuciach itd. Z drugiej strony – jakby popatrzeć na torby zawodowych graczy to sztandarowym przykładem jest Tiger, który od lat jest wierny swojemu ulubionemu legendarnemu putterowi Scotty Cameron. Mimo wielu przejść, setce wgnieceń i zarysowań, ciągle jest to jego ulubiony kij. Aby jednak znaleźć złoty środek, warto zawsze zwrócić uwagę na tendencje, które mogą co jakiś czas pojawić się w naszej krótkiej grze. Jeśli zaczynamy nietrafiać większość puttów w którąś konkretną stronę lub czujemy dyskomfort w związku z wyważeniem czy prowadzeniem kija – warto poddać się bardzo specjalistycznemu fittingowi, jakim jest dobór puttera aby prześwietlić swój swing. Tutaj podobnie jak w innych kijach nie ma reguły – czasem wystarczy zmiana wyważenia, długości, gripu, czy kątów w aktualnym putterze aby gra wróciła do normy. Czasem okazuje się, że warto dołączyć do grona golfistów, które mają w szafie kilka putterów, na różne okazje, w zależności od pola na którym grają czy swojej aktualnej preferencji. Zawsze doradzam swoim klientom, aby jeśli nie muszą nie pozbywali się swojego starego puttera, bo może jeszcze nadejść jego czas.